Menu
Muzyka elektroniczna w Polsce
Polska scena muzyczna pochwalić się może dużymi osiągnięciami na polu muzyki elektronicznej, i to już od początku istnienia tego gatunku. Opisując jej rozwój nad Wisłą, nie sposób nie zacząć od powstania w 1957 roku Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Założone przez muzykologa, akustyka i późniejszego prezesa Związku Kompozytorów Polskich Józefa Patkowskiego, stanowiło artystyczny fenomen w tej części Europy, która dopiero co wyszła z okresu stalinowskiego i przeżywała polityczną odwilż. Studio było czwartym pod względem kolejności powstania profesjonalnym centrum tworzenia muzyki elektroakustycznej w Europie – po paryskim studiu Pierre’a Schaeffera, kolońskim Studio für elektronische Musik oraz mediolańskim Studio di Fonologia Musicale. Tym samym walnie przyczyniło się do współtworzenia tej formy muzycznej na kontynencie.
Do najwybitniejszych twórców Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia – i tym samym kompozytorów, których można uznać za pionierów polskiej elektroniki – należeli Włodzimierz Kotoński (autor m.in. głośnych utworów Etiuda na jedno uderzenie w talerz i Mikrostruktury), Andrzej Dobrowolski (Passacaglia), Eugeniusz Rudnik (Collage), Bohdan Mazurek (autor muzyki do wielu filmów) i Bogusław Schaeffer (Assemblage). Ze Studiem współpracował także sam Krzysztof Penderecki (Psalmus 1961).
Równolegle do elektroakustycznej stylistyki Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, w latach siedemdziesiątych zaczęła rozwijać się twórczość artystów związanych początkowo ze sceną progresywnego rocka, w których twórczości elektroniczne brzmienia były eksponowane lub wręcz dominowały. Głównymi reprezentantami tego środowiska był Czesław Niemen oraz członek SBB Józef Skrzek. Pierwszy z nich, po okresie tworzenia popularnych piosenek, zapoczątkował w połowie lat 70. wykorzystywanie syntezatorów, przy pomocy których budował dźwiękowe pasaże. Próbką jego umiejętności jest rozbudowane solo na minimoogu w utworze Pielgrzym z płyty Aerolit (1975). W następnym roku Niemen nagrał w pełni elektroniczny album Katharsis.
Jednak według wielu polska muzyka elektroniczna, w pełni tego słowa znaczeniu, reprezentowana była dopiero przez artystów, których początki działalności przypadają na początek lat 80. Wśród klasyków gatunku wymienia się przede wszystkim Marka Bilińskiego, Władysława Komendarka, Andrzeja Korzyńskiego, Konrada Kucza, Artura Lasonia czy Sławomira Łosowskiego. Szczególną rozpoznawalność zyskał sobie pierwszy z nich za sprawą początkowych albumów: Ogród króla świtu (1982), E≠mc² (1984) i Wolne loty (1986). Jego wideoklip Ucieczka z tropiku stał się przebojem wśród polskich telewidzów i słuchaczy radiowych. O rosnącej popularności elektroniki w Polsce w tym czasie świadczyły także występy ciepło przyjmowanych artystów zza zachodniej granicy – Kraftwerka, Tangerine Dream czu Klausa Schulze.
Lata 90. i dalsze przyniosły dalszy rozwój gatunku w kraju, który również pod względem muzycznym stał się coraz bliższy warunkom europejskim. Rozwijać zaczęły się nowe, również eksperymentalne style, a młodzi twórcy wciąż czerpali pełnymi garściami z dorobku ojców polskiej elektroniki.
By zasięgnąć większej wiedzy na temat historii muzyki elektronicznej w Polsce, warto zapoznać się z wydanej nakładem Narodowego Centrum Kultury publikacji Antologia polskiej muzyki elektronicznej z 2017 roku autorstwa Marka Horodniczego, która zawiera obszerny zakres informacji dotyczący tego zagadnienia.